Η Νέα Σύσταση για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Η νέα Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης εγγυάται τα δικαιώματα του παιδιού σε διαδικασίες χωρισμού των γονέων, ενισχύοντας τη φωνή, την αξιοπρέπεια και το βέλτιστο συμφέρον του.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Η Νέα Σύσταση CM/Rec(2025)4 του Συμβουλίου της Ευρώπης :
Μιλάει για χωρισμό. Η λέξη διαζύγιο δεν συναντάται πουθενά.
Η σύσταση αναφέρεται στην προστασία και συμμετοχή του παιδιού κατά τον χωρισμό των γονέων.
Συμπληρώνει και εξειδικεύει το πλαίσιο προστασίας των παιδιών σε περιπτώσεις χωρισμού των γονέων.
Έρχεται να συμποληρώσει την αρχή της φιλικής για το παιδί δικαιοσύνης.
Στόχος της είναι η εξισορρόπηση των δικαιωμάτων του παιδιού, των υποχρεώσεων των γονέων και της ευθύνης του κράτους.
Εξειδικεύει το άρθρο 3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αντλεί στοιχεία από τη νομολογία του ΕΔΔΑ. Επικυρώνει την ανάγκη έγκαιρων, δίκαιων και προσιτών διαδικασιών. Ενισχύει τη συμμετοχή του παιδιού και την προστασία της οικογενειακής ζωής.
Το παράρτημα με τις επεξηγήσεις στη σύσταση, έκτασης 250 παραγράφων, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για γονείς και επαγγελματίες.
Βέλτιστο συμφέρον του παιδιού ως βασική αρχή
Η Σύσταση αναγνωρίζει το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού ως πρωταρχικό κριτήριο σε όλες τις αποφάσεις σχετικές με τον χωρισμό των γονέων. Το κράτος πρέπει να προβλέπει νομικά τον ορισμό του και τα επιμέρους κριτήρια αξιολόγησης του. Στην Ελλάδα έχουμε τον ορισμό στο νόμο δεν έχουμε όμως τα κριτήρια.
Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από επιβλαβείς καθυστερήσεις και ακατάλληλες πρακτικές. Η έγκαιρη ολοκλήρωση των διαδικασιών είναι κρίσιμη. Οι καθυστερήσεις αντιβαίνουν στο συμφέρον του παιδιού και μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη.
Δικαίωμα ακρόασης και ενημέρωσης
Το παιδί έχει δικαίωμα να ακούγεται και να λαμβάνεται υπόψη η άποψή του, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του. Η ακρόαση πρέπει να γίνεται από διεπιστημονική ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών. Αυτοί καταγράφουν την άποψή του παιδιού που κοινοποιείται στους γονείς και στον δικαστή.
Προβλέπεται επίσης το δικαίωμα του παιδιού να ενημερώνεται με κατάλληλο τρόπο πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Η ενημέρωση δεν γίνεται από τους γονείς ή τον δικαστή αλλά από ανεξάρτητο επαγγελματία.
Δικαστική εκπροσώπηση και ανεξαρτησία
Εάν το παιδί επιθυμεί ή εάν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ γονέων, μπορεί να διοριστεί ειδικός δικαστικός επίτροπος ή άλλος νομικός αντιπρόσωπος. Το παιδί έχει δικαίωμα υποστήριξης από τρίτο πρόσωπο και πρόσβασης σε επικοινωνία μαζί του καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Η Σύσταση καλεί τα κράτη να διασφαλίζουν δίκαιες διαδικασίες, με σεβασμό στην αξιοπρέπεια του παιδιού, και να προλαμβάνουν την εργαλειοποίησή του από τους γονείς.
Ισότιμη μεταχείριση και χωρίς διακρίσεις
Το παιδί πρέπει να αντιμετωπίζεται με βάση την αρχή της μη διάκρισης. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται ευπαθείς ομάδες παιδιών.
Η Σύσταση επεκτείνει την προστασία και σε περιπτώσεις αλλαγής τόπου κατοικίας ή μετακίνησης του παιδιού, καλώντας τα κράτη να θεσπίζουν ειδικές ρυθμίσεις για αυτές τις περιπτώσεις.
Εκτέλεση και εφαρμογή αποφάσεων
Η δικαστική απόφαση πρέπει να εξηγεί πώς ελήφθη υπόψη η γνώμη του παιδιού και να αιτιολογεί τα κριτήρια που ελήφθησαν υπόψη για το βέλτιστο συμφέρον του.
Η απόφαση πρέπει να κοινοποιείται στο παιδί με τρόπο κατανοητό και προσαρμοσμένο στην ηλικία του.
Η εφαρμογή της απόφασης πρέπει να διασφαλίζεται με μηχανισμούς παρακολούθησης και υποστήριξης, ιδίως σε περιπτώσεις υψηλής σύγκρουσης μεταξύ των γονέων.
Σ.Σ.
