Intimacy resistance – Aντίσταση στην οικειότητα

Ως «intimacy resistance – αντίσταση στην οικειότητα» περιγράφει η ψυχολογία και η δυναμική των σχέσεων τη δυσκολία ενός ατόμου να επιτρέψει την συναισθηματική εγγύτητα, την ευαισθησία και τη σύνδεση με τους άλλους, ακόμα και όταν το επιθυμεί συνειδητά.

Συχνά λειτουργεί ασυνείδητα και μπορεί να εμφανιστεί σε φιλίες, ρομαντικές σχέσεις ή οικογενειακές σχέσεις.

• Η αντίσταση στην οικειότητα εκδηλώνεται με αμυντικά μοτίβα που διατηρούν συναισθηματική απόσταση.
• Δεν είναι απλά «η απροθυμία για οικειότητα», αλλά μάλλον μια εσωτερική σύγκρουση: μια λαχτάρα για οικειότητα σε συνδυασμό με τον φόβο του να πληγωθεί, να ελεγχθεί, να κριθεί, να αφομοιωθεί.

Βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου :

1. Αποφεύγει την θέση του ευάλωτου. Δυσκολεύεται να μοιραστεί βαθιά συναισθήματα και προτιμά επιφανειακές σχέσεις.
2. Καλλιεργεί μία δυναμική ώθησης – έλξης : Εναλλάσσει προσέγγιση και απόσυρση όταν οι σχέσεις γίνονται πολύ στενές.
3. Εκδηλώνει υπερβολική ανεξαρτησία : Νοιώθει ένα αίσθημα ασφάλειας όταν βασίζεσαι μόνο στον εαυτό του.
4. Εκδηλώνει δυσπιστία ή φόβο εμπλοκής : Νοιώθει ανησυχίες για την απώλεια της αυτονομίας ή τον κίνδυνο να πληγωθεί.
5. Εκδηλώνει αμυντικό χιούμορ, κριτική ή απόσυρση : Σαν τρόπο για να κρατάει τους άλλους σε ασφαλή συναισθηματική απόσταση.

Συχνές αιτίες : 

• Πρώιμες τραυματικές εμπειρίες (παραμέληση, ασυνεπής φροντίδα ή τραύμα),
• Φόβος απόρριψης ή εγκατάλειψης,
• Φόβος απώλεια της ταυτότητας στις σχέσεις,
• Πολιτισμικά ή οικογενειακά μηνύματα που αποθαρρύνουν την έκφραση συναισθημάτων.

Διαφορά από τον «φόβο της οικειότητας»

• Ο φόβος της οικειότητας είναι το συναίσθημα.
• Η αντίσταση στην οικειότητα είναι το συμπεριφορικό πρότυπο που προστατεύει από αυτόν τον φόβο.

Διαφορά από την «αντίσταση στη προσκόλληση»

Η αντίσταση στην οικειότητα και η αντίσταση στη προσκόλληση, στον συναισθηματικό δεσμό είναι σχετικές αλλά όχι ταυτόσημες έννοιες.

Και οι δύο περιλαμβάνουν τη διατήρηση αποστάσεων στις σχέσεις, αλλά προέρχονται από διαφορετικά σημεία και λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο.

1. Αποφυγή προσκόλλησης – είναι ένας τρόπος συμπεριφοράς

• Μέρος ενός στυλ προσκόλλησης (αποφευκτικό ή περιφρονητικό-αποφευκτικό).
• Σταθερή και χαρακτηριστική: αναπτύσσεται νωρίς (συχνά λόγω συναισθηματικά απρόσιτων φροντιστών).
• Βασική κινητήρια δύναμη: «Πρέπει να βασίζομαι στον εαυτό μου,  η εγγύτητα είναι επικίνδυνη ή ασήμαντη».
• Μοτίβο: Τείνουν να παραμένουν συναισθηματικά απόμακροι στις περισσότερες σχέσεις τους.

Τα άτομα που αποφεύγουν τη προσκόλληση συχνά εκτιμούν πραγματικά την ανεξαρτησία και υποβαθμίζουν την ανάγκη για εγγύτητα. Η αυτοπροστασία τους είναι χρόνια και γενικευμένη.

2. Αντίσταση στην οικειότητα – είναι μια άμυνα

• Μια αμυντική αντίδραση στην οικειότητα, όχι ένας συνολικός τρόπος συμπεριφοράς.
• Είναι περιστασιακή και δυναμική: μπορεί να εμφανιστεί μόνο με συγκεκριμένα άτομα, σε συγκεκριμένες στιγμές.
• Βασική κινητήρια δύναμη: «Θέλω την εγγύτητα, αλλά αισθάνομαι απειλή όταν συμβαίνει».
• Μοτίβο: Μπορεί να επιζητούν την οικειότητα, αλλά στη συνέχεια απομακρύνονται όταν η οικειότητα βαθαίνει.

Η αντίσταση στην οικειότητα είναι πιο συγκρουσιακή:

• Λαχταρούν την οικειότητα, αλλά αντιστέκονται όταν αυτή έρχεται.
• Συχνά παρατηρείται ένα εκκρεμές : προσέγγιση → άγχος → απόσυρση.

Επικάλυψη

Τα δύο μπορούν να συνυπάρχουν:

• Η αντίσταση στη προσκόληση συχνά περιλαμβάνει την αντίσταση στην οικειότητα ως μέρος της έκφρασής της.
• Αλλά μπορεί κάποιος ν’ αντισταθεί στην οικειότητα ακόμα και από μια ασφαλή βάση, όταν υπάρχει τραύμα ή φόβος της οικειότητας.