Ελλάδα 2050: Μείωση πληθυσμού, έκρηξη ηλικιωμένων
Νέα μελέτη του Βύρωνα Κοτζαμάνη προειδοποιεί για 1,5 εκατ. λιγότερους κατοίκους και αύξηση των άνω των 65 – Ποιες οι επιπτώσεις στην εργασία και το κράτος πρόνοιας
Μεγάλη πληθυσμιακή συρρίκνωση και έντονη γήρανση για την Ελλάδα μέχρι το 2050. Αυτό προβλέπει μελέτη του καθηγητή Βύρωνα Κοτζαμάνη, που δημοσιεύθηκε από το Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών. Αν δεν υπάρξει θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο, ο συνολικός πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί κατά 1,3 έως 1,5 εκατομμύρια άτομα μέχρι τα μέσα του αιώνα. (Αυτή είναι η θέση του Κοτζαμάνη σύμφωνα με το άρθρο.) Παράλληλα, ο πληθυσμός των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών θα αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας να αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα τρίτο των κατοίκων της χώρας, έναντι 24% σήμερα.
Η μείωση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας (20-64 ετών) οφείλεται κυρίως στη δραματική υποχώρηση της γεννητικότητας. Ξεκίνησε ήδη από τη δεκαετία του 1980 και επιταχύνθηκε την τελευταία δεκαπενταετία. Οι γυναίκες που γεννήθηκαν μετά το 1985 αποκτούν πλέον, κατά μέσο όρο, λιγότερα από 1,5 παιδιά. Η μείωση του αριθμού των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας εντείνει αυτή την τάση. Αναμένεται η τάση να συνεχιστεί.
Η μετανάστευση
Η μετανάστευση μετά το 1990 επιβράδυνε προσωρινά τη μείωση του πληθυσμού νεότερων ηλικιών. Δεν την ανέστειλε όμως. Αντιθέτως, η ομάδα των ηλικιωμένων αυξάνεται σταθερά. Και αυτό λόγω της μεγάλης γεννητικότητας των προηγούμενων δεκαετιών και της σημαντικής αύξησης του προσδόκιμου ζωής μετά το 1950.
Επιπτώσεις
Η μελέτη τονίζει πως η δημογραφική γήρανση θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό και στο κοινωνικο-ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Ο Κοτζαμάνης θέτει το κρίσιμο ερώτημα αν είναι δυνατόν να διατηρηθεί σταθερός ο αριθμός των απασχολούμενων το 2050, παρά τη μείωση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας κατά 1,7 εκατομμύρια. Η απάντηση, όπως επισημαίνει, εξαρτάται από συνδυασμό πολιτικών. Αυτές περιλαμβάνουν αύξηση της συμμετοχής στην εργασία, ενίσχυση της μετανάστευσης και προσαρμογές στο ασφαλιστικό.
Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι μελλοντικό – είναι ήδη παρόν και απαιτεί άμεση, τεκμηριωμένη και διαχρονική στρατηγική αντιμετώπιση.
