Λευκός Βίβλος για την Εναλλασσόμενη Διαμονή

Εισαγωγή στην Εναλλασσόμενη Διαμονή

Η Λευκή Βίβλος για την Εναλλασσόμενη Διαμονή δημοσιεύθηκε το 2014 από τις εκδόσεις érès. Συντονιστές ήταν ο κοινωνιολόγος Gérard Neyrand και η ψυχολόγος Chantal Zaouche-Gaudron.

Η εναλλασσόμενη διαμονή στο σπίτι των γονέων των παιδιών όταν οι γονείς τους δεν ζουν μαζί είναι ένα κρίσιμο κοινωνικό ζήτημα.

Δεν είναι απλώς μια μορφή άσκησης της επιμέλειας, αλλά εγείρει ψυχολογικές, κοινωνικές και νομικές προεκτάσεις.

Σκοπός του Βιβλίου

Το έργο δεν παίρνει ιδεολογική θέση. Αντιθέτως, προσφέρει επιστημονική τεκμηρίωση και προτείνει διάλογο βασισμένο σε εμπειρικά, επιστημονικά, μετρήσιμα δεδομένα. Η ανάλυση εστιάζει στο παιδί και στο συμφέρον του. Υπογραμμίζεται η ανάγκη συμμετοχής και των δύο γονέων όταν αυτό είναι δυνατό.

Οι Επιστημονικές Συμβολές

Οι συγγραφείς προέρχονται από διαφορετικά πεδία: κοινωνιολογία, νομική, παιδοψυχολογία, ψυχανάλυση. Ο στόχος τους είναι να κατανοήσουν την πολυπλοκότητα των οικογενειακών ρυθμίσεων μετά από μία διάσταση ή διαζύγιο.

Οι ψυχολόγοι δίνουν έμφαση στη σταθερότητα και την ασφάλεια του παιδιού. Οι νομικοί αναδεικνύουν τις δυσκολίες εφαρμογής στην πράξη. Οι κοινωνιολόγοι φωτίζουν τις έμφυλες ανισότητες στη φροντίδα του παιδιού.

Βασικά Συμπεράσματα

Τα παιδιά χρειάζονται και τους δύο γονείς για την ψυχική τους ισορροπία. Η εξίσου κοινή ανατροφή δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι ένα εργαλείο για τη διασφάλιση της ευημερίας του παιδιού.

Η κοινωνία πρέπει να απορρίψει τα πατριαρχικά στερεότυπα και να αναγνωρίσει τη γονική ικανότητα και των δύο φύλων.

Χρήση και Σημασία

Το βιβλίο απευθύνεται σε επαγγελματίες, γονείς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Στοχεύει να ενισχύσει τη γνώση και τη νηφάλια συζήτηση για τις νέες μορφές οικογενειακών σχέσεων.

Εκδότης :

Éditions Érès – Livre blanc de la résidence alternée

Δείτε επίσης στο ίντερνετ

Wikipedia – Résidence alternée en France

Εισαγωγή στο επιστημονικό περιβάλλον του 2014 στη Γαλλία

Στη συνέχεια νομοθετικών μεταβολών στη Γαλλία, ξεκίνησε έντονη επιστημονική συζήτηση για το ζήτημα της εναλλασσόμενος διαμονής βρεφών και μικρών παιδιών. Αφορμή έδωσαν οι του Maurice Berger. Παιδοψυχίατρος και ψυχαναλυτής, είναι γνωστός για την αντίθεσή του στην εναλλασσόμενη διαμονή βρεφών και μικρών παιδιών. Υποστηρίζει ότι η σταθερότητα και η πρωτογενής προσκόλληση σε έναν κύριο φροντιστή –συνήθως τη μητέρα– είναι απαραίτητες για την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού στα πρώτα έτη.

Η άποψη αυτή ακόμα και σήμερα παρούσα στην Ελληνική νομική σκέψη και νομολογία. Το βιβλίο αυτό ήρθε σε απάντηση της άποψης αυτής.

Κριτικές στον Berger – Αντίλογος:

1. Η προσκόλληση δεν είναι μονοδιάστατη

• Θεωρία του Bowlby & Ainsworth: Η θεωρία του δεσμού (attachment theory) δεν αποκλείει πολλαπλές προσκολλήσεις. Το παιδί μπορεί να αναπτύξει ασφαλείς δεσμούς και με τους δύο γονείς από τη βρεφική ηλικία, εφόσον υπάρχει συνέπεια και φροντίδα.
• Michael Lamb, ειδικός στην αναπτυξιακή ψυχολογία, υποστηρίζει πως τα βρέφη ωφελούνται από στενή και συχνή επαφή και με τους δύο γονείς.

2. Η υπερπροστασία ενέχει κινδύνους

• Ο Berger έχει κατηγορηθεί ότι εμμένει σε ένα παραδοσιακό, μητρικό πρότυπο φροντίδας που περιορίζει τον πατρικό ρόλο.
• Κριτικοί υποστηρίζουν ότι η στάση του οδηγεί σε αποκλεισμό του πατέρα από τη ζωή του παιδιού, σε βάρος της ανάπτυξης του παιδιού και ενισχύοντας έμφυλες ανισότητες.

3. Τα εμπειρικά δεδομένα δεν τον επιβεβαιώνουν

• Μελέτες από τις ΗΠΑ, Καναδά, Σουηδία και Αυστραλία δείχνουν ότι η συχνή διαμονή και με τους δύο γονείς, ακόμη και από τη βρεφική ηλικία, δεν βλάπτει την ανάπτυξη, υπό προϋποθέσεις καλής συνεργασίας και σταθερού προγράμματος.
• Έρευνες όπως των Warshak (2014) και Nielsen (2018) απορρίπτουν την άποψη ότι η διανυκτέρευση σε δύο σπίτια προκαλεί αποδιοργάνωση.

4. Αγνοεί τις κοινωνικές αλλαγές

• Ο Berger δεν λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις εξελισσόμενες οικογενειακές δομές και την ανάγκη ισότητας στη γονική φροντίδα.
• Στη σημερινή εποχή, και οι δύο γονείς εμπλέκονται συχνά ισότιμα ήδη από τη βρεφική ηλικία.

Συμπέρασμα:

Ο αντίλογος στον Maurice Berger βασίζεται σε σύγχρονες θεωρίες προσκόλλησης, εμπειρικές μελέτες, και την ανάγκη για ισότητα και συμμετοχή και των δύο γονέων. Η επιστημονική κοινότητα πλέον προσεγγίζει την εναλλασσόμενη διαμονή ως πιθανή επιλογή ακόμη και για βρέφη, εφόσον εφαρμόζεται με βάση τις ανάγκες του παιδιού και ένα σταθερό, ασφαλές περιβάλλον.

Παραπομπές

Από τη διεθνή βιβλιογραφία που διατυπώνουν τον αντίλογο στις απόψεις του Maurice Berger κατά της εναλλασσόμενης κατοικίας βρεφών:

1. Michael E. Lamb – Ανάπτυξη προσκόλλησης και ρόλος πατέρα

Πηγή:

Lamb, M. E., & Lewis, C. (2010). The Development and Significance of Father–Child Relationships in Two-Parent Families. In M. E. Lamb (Ed.), The Role of the Father in Child Development (5th ed.). Wiley.

Θέση:

Ο Michael Lamb υποστηρίζει ότι τα βρέφη μπορούν να δημιουργήσουν ασφαλείς προσκολλήσεις και με τους δύο γονείς, εφόσον υπάρχει σταθερότητα και ανταπόκριση. Η συνεχής φροντίδα αποκλειστικά από έναν γονέα δεν είναι απαραίτητη ούτε και πάντα επωφελής.

2. Linda Nielsen – Συστηματική ανασκόπηση

Πηγή:

Nielsen, L. (2018). Joint versus sole physical custody: Outcomes for children independent of family income or parental conflict. Journal of Divorce & Remarriage, 59(4), 247–281. https://doi.org/10.1080/10502556.2018.1454192

Θέση:

Σε ανασκόπηση 60+ ερευνών, η Nielsen καταλήγει ότι τα παιδιά –συμπεριλαμβανομένων των βρεφών– παρουσιάζουν καλύτερη συναισθηματική, ακαδημαϊκή και κοινωνική προσαρμογή σε συστήματα κοινής επιμέλειας σε σύγκριση με αποκλειστική επιμέλεια, εφόσον δεν υπάρχει σοβαρή σύγκρουση.

3. Richard A. Warshak – Διευκρίνιση για διανυκτερεύσεις βρεφών

Πηγή:

Warshak, R. A. (2014). Social Science and Parenting Plans for Young Children: A Consensus Report. Psychology, Public Policy, and Law, 20(1), 46–67. https://doi.org/10.1037/law0000005

Θέση:

Πάνω από 110 ειδικοί προσυπέγραψαν αυτό το κείμενο, το οποίο απορρίπτει την ιδέα ότι τα βρέφη πρέπει να διαμένουν αποκλειστικά με έναν γονέα. Οι συχνές διανυκτερεύσεις και με τους δύο γονείς ενισχύουν τους δεσμούς χωρίς να προκαλούν αποδιοργάνωση.

4. Fabricius, W. V. & Suh, G. W. – Υποστήριξη για την εναλλασσόμενη φροντίδα

Πηγή:

Fabricius, W. V., & Suh, G. W. (2017). Should infants and toddlers have frequent overnight parenting time with fathers? The policy debate and new data. Psychology, Public Policy, and Law, 23(1), 68–84. https://doi.org/10.1037/law0000111

Θέση:

Τα δεδομένα δείχνουν ότι η συχνή διαμονή σε δύο σπίτια από τη βρεφική ηλικία ενισχύει τον συναισθηματικό δεσμό με τον πατέρα και δεν αυξάνει το άγχος αποχωρισμού.

5. Kelly & Lamb (2000) – Συνέχιση σχέσης με δύο γονείς

Πηγή:

Kelly, J. B., & Lamb, M. E. (2000). Using child development research to make appropriate custody and access decisions for young children. Family and Conciliation Courts Review, 38(3), 297–311.

Θέση:

Επισημαίνεται ότι η διατήρηση σχέσης και με τους δύο γονείς από την πρώιμη παιδική ηλικία είναι ευεργετική, ακόμα και αν προϋποθέτει εναλλαγή διαμονής.